Nguồn gốc và ý nghĩa nhân văn của Tết Nguyên đán
- Th?sáu - 27/01/2023 08:55
- In ra
- Đóng cửa s?này
Tết Nguyên Đán là l?hội truyền thống lớn nhất trong năm của người Việt.
Tết Nguyên Đán là l?hội truyền thống lớn nhất trong năm của người Việt. Tết đến xuân v?không ch?là niềm khao khát của biết bao đứa tr?đ?được xúng xính quần áo mới, được ăn bánh mứt và nhất là được nhận lì xì mà nó còn mang một ý nghĩa vô cùng sâu sắc. Đó là điểm giao thời giữa năm cũ và năm mới, giữa một chu k?vận hành của đất trời, vạn vật c?cây; còn th?hiện s?gắn kết trong cộng đồng, gia tộc và gia đình. Tết Nguyên đán còn là dịp đ?hướng v?cội nguồn. Đó là giá tr?tâm linh, cũng là giá tr?tình cảm sâu sắc của người Việt, tr?thành truyền thống tốt đẹp.
Vậy Tết Nguyên Đán thực chất có nguồn gốc t?đâu và ý nghĩa tên gọi của nó là như th?nào? Tết Nguyên Đán - hay còn gọi là Tết C? Tết Ta, Tết Âm lịch, Tết C?truyền hay đơn giản là: Tết. “Tết" là cách đọc âm Hán - Việt của ch?“tiết". Hai ch?"Nguyên Đán" có gốc ch?Hán: "Nguyên" có nghĩa là s?khởi đầu hay sơ khai và "Đán" là buổi sáng sớm. Cho nên đọc đúng phiên âm phải là "Tiết Nguyên Đán". Tết Nguyên Đán được người Việt Nam gọi với cái tên rất thân thương "Tết Ta", là đ?phân biệt với "Tết Tây" (Tết Dương lịch).
Tết Nguyên Đán của Việt Nam được tính theo Âm lịch. Vì Âm lịch là lịch theo chu k?vận hành của mặt trăng nên Tết Nguyên Đán muộn hơn Tết Dương lịch. Do quy luật 3 năm nhuận một tháng của Âm lịch nên ngày đầu năm của dịp Tết Nguyên Đán thường không trước ngày 17 tháng 1 Dương lịch và sau ngày 19 tháng 2 Dương lịch mà thường rơi vào khoảng cuối tháng 1 đến giữa tháng 2 Dương lịch. Toàn b?dịp Tết Nguyên Đán hàng năm thường kéo dài trong khoảng 7 đến 8 ngày cuối năm cũ và 7 ngày đầu năm mới (23 tháng Chạp đến hết ngày 7 tháng Giêng).
Chịu ảnh hưởng mạnh m?t?văn hoa Trung Quốc trong hơn 1000 năm Bắc thuộc, Tết Nguyên Đán cũng là một trong những nét văn hóa được du nhập trong thời điểm đó. Theo lịch s?Trung Quốc, nguồn gốc Tết Nguyên Đán có t?đời Tam Hoàng Ngũ Đ?và thay đổi theo từng thời k? Đời Tam Vương, nhà H?chuộng màu đen nên chọn tháng giêng, tức tháng Dần. Nhà Thương thích màu trắng nên lấy tháng Sửu, tức tháng chạp, làm tháng đầu năm. Nhà Chu ưa sắc đ?nên chọn tháng Tý, tức tháng mười một, làm tháng Tết. Các vua chúa nói trên quan niệm v?ngày gi?"tạo thiên lập địa" như sau: gi?Tý thì có trời, gi?Sửu thì có đất, gi?Dần sinh loài người nên đặt ra ngày Tết khác nhau.
Đến thời Đông Chu, Khổng T?đổi ngày Tết vào một tháng nhất định là tháng Dần. Đời nhà Tần (th?k?3 TCN), Tần Thủy Hoàng lại đổi qua tháng Hợi, tức tháng mười. Đến thời nhà Hán, Hán Vũ Đ?(140 TCN) lại đặt ngày Tết vào tháng Dần, tức tháng giêng. T?đó v?sau, không còn triều đại nào thay đổi v?tháng Tết nữa.
Đến đời Đông Phương Sóc, ông cho rằng ngày tạo thiên lập địa có thêm giống gà, ngày th?hai có thêm chó, ngày th?ba có thêm lợn, ngày th?tư sinh dê, ngày th?năm sinh trâu, ngày th?sáu sinh ngựa, ngày th?bảy sinh loài người và ngày th?tám mới sinh ra ngũ cốc. Vì th? ngày Tết thường được k?t?ngày mồng một cho đến hết ngày mồng bảy.
Với người Việt Nam, Tết Nguyên Đán không ch?là khoảng thời gian chuyển giao giữa năm cũ và năm mới Âm lịch mà nó còn chứa đựng nhiều ý nghĩa tâm linh, văn hóa,... Theo quan niệm phương Đông, đây là khoảng thời gian trời đất có s?giao hòa và con người tr?nên gần với thần linh.
Tết Nguyên Đán xưa là dịp đ?người nông dân bày t?lòng thành kính đến các v?thần linh như thần Đất, thần Mưa, thần Sấm, thần Nước, thần Mặt trời,... và cầu cho một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.
Bên cạnh đó, đây còn được coi là ngày “làm mới", ngày đ?mọi người có th?hy vọng vào một năm mới an lành, sung túc, thuận lợi trong c?năm và gác lại mọi điều không may mắn trong năm cũ. Do vậy, vào dịp Tết, nhà nào cũng tất bật dọn dẹp, sắm sửa, trang hoàng nhà cửa cho thật đẹp.
Đây cũng là dịp đoàn viên của mọi gia đình. Mỗi khi Tết đến, dù làm bất c?ngh?gì, ?bất c?nơi đâu đều mong được tr?v?sum họp dưới mái ấm gia đình trong ba ngày Tết, cùng nhau thắp nén hương tưởng nh?ông bà, t?tiên, t?ơn ông bà, t?tiên đã phù h?trong suốt một năm qua. "V?quê ăn Tết", đó không phải là một khái niệm thông thường đi hay v? mà là một cuộc hành hương v?với cội nguồn, nơi chôn rau cắt rốn. Điều đó đã tr?thành nếp sống, truyền thống tốt đẹp, bền vững. Cho nên, những ngày trong dịp Tết Nguyên Đán thực s?là những ngày vui v? hạnh phúc cho tất c?mọi người.